Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny – jak z nim właściwie postępować?

Wielkie zmiany zaczynają się od małych kroków.

Przemyślane zakupy, świadomość konsumencka oraz odpowiedzialność ekologiczna prowadzą prostą drogą do gospodarki o obiegu zamkniętym.

Wyrzucanie elektroodpadów – czy to jedyna możliwość?

Wydaje się, że jednym z najbardziej problematycznych odpadów są tzw. elektroodpady. Z czego to wynika? Głównie z nieświadomości. Społeczeństwo jest wdrażane w zasady postępowania z odpadami komunalnymi, jest uświadamiane w kwestii segregacji odpadów zgodnie z odpowiednio oznaczonym kolorem pojemnikiem, większość osób wie, że przeterminowane leki należy oddać do apteki itd.

Ale czy każdy z nas wie jakie ma możliwości w przypadku zepsutej pralki bądź telewizora?

Powinniśmy w pierwszej kolejności zadać sobie pytanie: czy faktycznie musimy daną rzecz wyrzucić? Może istnieje szansa na jej naprawienie lub oddanie innej osobie? Jeśli skorzystamy z tej pierwszej opcji będziemy mogli dalej cieszyć się sprawnie działającym sprzętem. Druga opcja pozwala nam bezpłatnie przekazać uszkodzony sprzęt w ręce innej osoby, która z niego skorzysta (wykorzysta jej części lub naprawi we własnym zakresie i da jej drugie życie). W dobie Internetu istnieje wiele możliwości bezpłatnego oddawania urządzeń, od platform przeznaczonych do zamieszczania tego rodzaju ogłoszeń, poprzez grupy w mediach społecznościowych, zrzeszające osoby oddające bezpłatnie używane lub uszkodzone sprzęty. Pamiętajmy, że coś co w naszych oczach staje się „odpadem” dla kogoś innego może być czymś wartościowym i podnoszącym komfort życia. Zachęcamy więc do korzystania z takich możliwości, aby móc bezpłatnie oddać zużyty sprzęt elektryczny bądź elektroniczny, bez konieczności wyrzucania go.

Gdzie wyrzucać elektrośmieci?

Co jeśli jednak uszkodzonej pralki naprawić się nie da, ani nikt nie wykazał zainteresowania przyjęciem jej od nas? Poniżej przedstawiamy sposoby, jak świadomie i odpowiedzialnie pozbyć się elektrośmieci:

Sklepy stacjonarne

Przy zakupie nowego sprzętu w sklepie stacjonarnym możesz nieodpłatnie zostawić zużyty sprzęt elektryczny bądź elektroniczny. Jedynym warunkiem jest to, że pozostawiony sprzęt jest tego samego rodzaju i pełni te same funkcje co sprzęt, który kupujesz.

Przy zakupie nowego sprzętu z dostawą do domu

W przypadku gdy kupujemy sprzęt z dostawą do domu (bardzo często robimy tak w przypadku zakupu sprzętu wielkogabarytowego np. lodówki) mamy możliwość bezpłatnego oddania zużytego sprzętu. Warunek jest taki sam, jak w punkcie powyżej – zużyty sprzęt musi być tego samego rodzaju i pełnić te same funkcje, co kupowany sprzęt. Należy również pamiętać, że aspekt ten dotyczy odbioru elektroodpadów z miejsca dostawy nowego sprzętu.

Jednostki handlu detalicznego

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny można również oddać w jednostce handlu detalicznego(m. in. domy towarowe, sklepy masowej sprzedaży: sklepy dyskontowe, supermarkety, hipermarkety, pod warunkiem, że powierzchnia tej jednostki przekracza 400 m2) bez konieczności kupowania nowego sprzętu.

PSZOK / MPSZOK

W gminach funkcjonują tzw. PSZOK’i (Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych), do których również można bezpłatnie dostarczyć zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Warto także sprawdzić, czy w naszej gminie funkcjonuje MPSZOK (Mobilny Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych), bądź odbiór elektrośmieci (w tym wielkogabarytowych) bezpośrednio z domu.

Punkty serwisowe

Zużyty sprzęt zostawić można również w punkcie serwisowym w momencie, gdy naprawa jest niemożliwa bądź nieopłacalna.

Pamiętaj: elektroodpadów nie wolno wyrzucać do pojemników służących do segregacji odpadów komunalnych!

Szczególną uwagę należy zwracać na oznakowanie sprzętu. Poniższy rysunek umieszczony bezpośrednio na sprzęcie, opakowaniu bądź w dokumentach dołączonych do zakupionego produktu, jest symbolem selektywnego zbierania sprzętu. Zabronione jest w takim przypadku wyrzucanie go razem z innymi odpadami, a właściciel zużytego sprzętu zobowiązany jest do przekazania go do punktów zbiórki wymienionych powyżej. 

Przykłady sprzętu elektrycznego i elektronicznego:

• zamrażalka
• pompa ciepła
• telewizor
• laptop
• cyfrowe ramki LCD do zdjęć
• lampy fluorescencyjne
• pralka
• elektryczne płyty grzewcze
• odkurzacz
• żelazko
• toster
• czajnik elektryczny
• telefon komórkowy
• router

A co w przypadku zużytych lub uszkodzonych modułów PV?

Dzięki trwałości materiałów, z których wyprodukowane są panele fotowoltaiczne, ich posiadacze nie muszą się martwić ich utylizacją przez długie lata. Co jeśli jednak te lata upłyną, panele się zużyją lub zostaną uszkodzone? Panele fotowoltaiczne zaliczają się do grupy sprzętu wielkogabarytowego (ustawa z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2019 r. poz. 1985), a więc po zużyciu konieczne jest przekazanie ich do wyspecjalizowanego zakładu, który zajmie się ich unieszkodliwieniem, utylizacją czy recyklingiem.

Należy podkreślić, że znaczna część materiałów (czyli szkło, aluminium), z których zbudowane są panele fotowoltaiczne podlega recyklingowi, a pozostałe elementy (np. ogniwa krzemowe), które mu nie podlegają, posłużą do wykonania nowych modułów PV. Dlatego też wybór instalacji fotowoltaicznej to nie tylko niższe ceny za prąd, ale także troska o środowisko naturalne poprzez ograniczenie produkcji nieprzetwarzalnych odpadów oraz dalsze wykorzystywanie półproduktów powstałych z demontażu instalacji, do produkcji nowych modułów.

Właśnie dzięki podjęciu wszystkich tych kroków opisanych w artykule, możemy przyczynić się do stworzenia gospodarki o obiegu zamkniętym, która jest tak ważna dla dobra naszej wspólnej przyszłości.