Jakie są nieodnawialne źródła energii w Polsce?

Podstawowym źródłem wytwarzania energii elektrycznej lub cieplnej są nieodnawialne źródła energii, których zasoby maleją wraz z ich zużyciem. W Polsce najczęściej wykorzystywane surowce z tej grupy stanowią węgiel kamienny oraz brunatny. Korzysta się także z mniej popularnych zasobów, takich jak gaz ziemny i ropa naftowa.

Nieodnawialne źródła energii – jakie surowce wykorzystujemy w Polsce najczęściej?

Każdy z nas korzysta z energii elektrycznej i cieplnej, wytwarzanych głównie dzięki wykorzystaniu nieodnawialnych źródeł energii. Zaliczamy do nich wszelkie surowce, których eksploatacja prowadzi do zmniejszania naturalnych zasobów, a z czasem także do całkowitego ich wyczerpania. Wykorzystuje się je w różnych dziedzinach przemysłu oraz gospodarstwach domowych, gdzie służą głównie do wytwarzania energii cieplnej. Do podstawowych surowców energetycznych zaliczanych do nieodnawialnych źródeł energii w Polsce należą:

• Węgiel kamienny to skała osadowa pochodzenia roślinnego. W Polsce wykorzystywany głównie do pozyskiwania energii elektrycznej, jest wydobywany metodą podziemnej eksploatacji realizowanej w kopalniach. Zgodnie z najnowszymi danymi GUS z 2019 roku w Polsce w ciągu ostatnich lat wydobycie węgla kamiennego sukcesywnie zmalało. Z roku na rok spada także ilość eksportowanego surowca. W ciągu ostatnich lat zmalało również zużycie węgla kamiennego.
• Węgiel brunatny, także stanowiący skałę osadową pochodzenia roślinnego, to drugi najpopularniejszy surowiec nieodnawialny wykorzystywany do pozyskiwania energii w Polsce. W odróżnieniu od węgla kamiennego wydobywany jest metodą odkrywkową. Prace eksploatacyjne prowadzone są na powierzchni i polegają na odkrywaniu kolejnych warstw surowca. Zgodnie z danymi z GUS w ostatnich latach wydobycie węgla brunatnego w Polsce utrzymuje się mniej więcej na tym samym poziomie. Podobną tendencję możemy zauważyć w przypadku eksportu – ilość wywożonego surowca pozostaje bez większych zmian. Zużycie węgla brunatnego w ostatnich latach także utrzymuje się na podobnym poziomie.
• Gaz ziemny jest paliwem kopalnym pochodzenia organicznego, który występuje samodzielnie albo przy złożach ropy naftowej lub węgla kamiennego.. Według GUS-u w ostatnich latach pozyskanie gazu ziemnego wysokometanowego utrzymuje się na stałym poziomie z tendencją malejącą, natomiast gazu zaazotowanego sukcesywnie się zwiększa. Jeśli zaś chodzi o zużycie, to w przypadku obu odmianach tego surowca obserwujemy tendencję wzrostową.
• Ropa naftowa występuje jako ciekła kopalina w porowatych skałach w głębi ziemi. Jej wydobycie to proces skomplikowany i wymagający przeprowadzenia szeregu badań sejsmicznych. Sama eksploatacja polega na wykonaniu odpowiednich wierceń umożliwiających wydobycie surowca na powierzchnię. W Polsce pozyskiwanie ropy naftowej jest na niskim poziomie i według danych z GUS w ciągu ostatnich lat nie wzrosło ani nie zmalało. Jeżeli chodzi o wykorzystanie surowca, to tendencja zużycia jest wzrostowa, jednak większość zapotrzebowania na ropę naftową pokrywamy poprzez import.

Oprócz wymienionych nieodnawialnych źródeł energii eksploatowanych i wykorzystywanych w Polsce do tej grupy surowców możemy również zaliczyć uran i torf.

Negatywny wpływ nieodnawialnych źródeł energii

Wykorzystywanie surowców należących do nieodnawialnych źródeł wpływa negatywnie na nasze środowisko. Wynika to m.in. z faktu, że podczas spalania uwalniają się szkodliwe produkty, z ingerencji w środowisko naturalne, a także negatywnych zmian w krajobrazie.  

Czym można zastąpić nieodnawialne źródła energii?

W ciągu ostatnich lat wykorzystywanie nieodnawialnych źródeł energii w Europie spadło.. W coraz większym stopniu zarówno w Polsce, jak i na świecie korzysta się z odnawialnych źródeł energii, które cechują się mniejszą szkodliwością dla środowiska oraz niewyczerpalnymi zasobami. Do źródeł tego typu zalicza się:

• energię słoneczną opierającą się na wykorzystaniu paneli fotowoltaicznych i kolektorów słonecznych;
• energię wiatru bazującą na elektrowniach wiatrowych;
• energię wody pozyskiwaną dzięki odpowiednim turbinom;
• energię geotermalną wykorzystywaną głównie poprzez pozyskiwanie gorącej wody lub pary wodnej;
• energię biomasy pozyskiwaną z odpadów rolnych lub pochodzących np. z przemysłu tekstylnego.

Najlepszym porównaniem źródeł nieodnawialnych z odnawialnymi jest przedstawienie zużycia poszczególnych zasobów. Przykładowo, wykorzystanie surowców nieodnawialnych do produkcji energii elektrycznej w Polsce według danych z GUS z roku 2018 kształtowało się na następujących poziomach: węgiel kamienny 47,8%, węgiel brunatny 29%, gaz ziemny 7,5%. Udział odnawialnych źródeł energii stanowił ogółem 12,7% i z roku na rok rośnie. W 2013 roku wynosił 10,4%, co pokazuje wzrost zużycia o 2,3%. Powyższe dane udowadniają, iż w coraz większym stopniu wykorzystujemy odnawialne źródła energii, oszczędzając tym samym naturalne zasoby.