Fotowoltaika, czyli technologia przekształcania energii słonecznej na energię elektryczną, zdobywa coraz większą popularność jako czyste i odnawialne źródło energii. Jednak jak każda technologia, również fotowoltaika ma swoje wady i zalety. W tym artykule przyjrzymy się zarówno pozytywnym, jak i negatywnym aspektom tej innowacyjnej formy produkcji energii oraz przedstawimy rozwiązania na potencjalne problemy.
Fotowoltaika to nic innego jak technologia służąca do przetwarzania światła słonecznego na energię elektryczną. Odbywa się to dzięki specjalnym ogniwom umieszczanym na modułach fotowoltaicznych, które montowane są najczęściej na dachach budynków lub gruncie. O tym, jak powstaje energia słoneczna oraz z czego składa się system fotowoltaiczny możesz przeczytać w naszych poprzednich, szczegółowych artykułach.
Fotowoltaika z roku na rok nabiera coraz większego znaczenia. Na rosnącą popularność tego rozwiązania mają wpływ przede wszystkim korzyści ekonomiczne, jakie można zyskać na przejściu na to odnawialne źródło energii. Przyczyniają się do tego również unijne i państwowe regulacje prawne, mające na celu dekarbonizację i poprawę efektywności energetycznej. W końcu jest to także sposób na prowadzenie ekologicznego stylu życia i troski o środowisko. Jednak, jak każda technologia, fotowoltaika ma swoje wady i zalety.
Plusy posiadania instalacji fotowoltaicznej są niepodważalne. Oprócz tego, że jest to ekonomiczne i ekologiczne rozwiązanie, ma ono znacznie więcej korzyści.
Jedną z najistotniejszych zalet fotowoltaiki jest możliwość obniżenia rachunków za prąd. W odróżnieniu od tradycyjnych sposobów dystrybucji i kupna prądu, pozyskując energię ze słońca, nie musimy za nią płacić. Co więcej, autokonsumpcja, czyli zużywanie produkowanej energii słonecznej na bieżąco, minimalizuje również opłaty dystrybucyjne, naliczane za pobieranie prądu z sieci przesyłowych.
Ostatnie lata szczególnie pokazały, jak szybko i drastycznie potrafią zmieniać się na rynku ceny prądu. Raczej nikogo nie cieszą coraz wyższe rachunki za dostęp do energii, który jest już jedną z podstawowych potrzeb człowieka. Fotowoltaika daje zaś niezależność od wzrostu cen energii elektrycznej, zapewniając rachunki na stałym, niskim poziomie przez cały okres działania instalacji.
Konwencjonalne źródła energii, m.in. węgiel, ropa naftowa czy gaz ziemny, to surowce, które do wytworzenia energii ulegają spalaniu. Fotowoltaika jest od tych rozwiązań o tyle lepsza, że do produkowania prądu potrzebuje jedynie słońca – a jak wiemy, jest ono ogólnodostępne i nieograniczone. Dzięki inwestycji w instalację fotowoltaiczną nie musimy zatem obawiać się, że źródło, które wykorzystujemy do zasilania domów i sprzętów może się kiedyś wyczerpać.
W temacie fotowoltaiki i korzyści finansowych warto wspomnieć także o proponowanych przez rząd ulgach podatkowych. Jako prywatni właściciele przydomowej instalacji możemy skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej i otrzymać zwrot części środków przeznaczonych na inwestycję w fotowoltaikę. W przypadku rolników, oni także mogą skorzystać z podobnego rozwiązania, jakim jest ulga inwestycyjna. Przedsiębiorcy zaś mają możliwość odliczenia stawki VAT zaraz po zakupie instalacji fotowoltaicznej.
Instalacja produkuje energię przez cały rok, jednak ilość wyprodukowanego prądu różni się w zależności od pory roku. To naturalne, że najefektywniej fotowoltaika będzie działać w miesiącach, w których poziom nasłonecznienia jest wyższy. Wpływa na to również pora dnia. To zaś oznacza produkcję nadwyżek prądu, których nie jesteśmy w stanie zużyć na bieżąco. W obecnym systemie rozliczeniowym nadwyżki energii elektrycznej wyprodukowane przez instalację fotowoltaiczną są przesyłane do sieci dystrybucyjnych, a prosument otrzymuje za nie zwrot środków. Pieniądze trafiają na wirtualne konto prosumenckie, z którego może opłacać prąd pobierany z sieci, np. w nocy czy w okresie zmniejszonej wydajności modułów fotowoltaicznych.
Produkcja prądu ze słońca nie emituje zanieczyszczeń. Co więcej, każda zużyta 1 kWh energii z paliw kopalnych wiąże się z emisją ok. 800-1000 g dwutlenku węgla, zaś ślad węglowy fotowoltaiki wynosi zaledwie 50 g/kWh. Będzie on zresztą spadać, bo producenci modułów nawet do ich wytwarzania zaczynają wykorzystywać energię słoneczną. Fotowoltaika, zmniejszając emisje dwutlenku węgla, bezpośrednio przekłada się na poprawę jakości powietrza i środowiska. Wykorzystując zieloną energię do zasilania również ekologicznych pomp ciepła, możemy wyeliminować emisję gazów cieplarnianych i smog. Jednocześnie minimalizacja emisji dwutlenku węgla może pomóc w ograniczeniu zmian klimatycznych. Zużyte moduły fotowoltaiczne są zaś poddawane recyklingowi.
Wbrew pojawiającym się negatywnym głosom na temat fotowoltiki, taka instalacja nie jest wcale uciążliwa dla otoczenia – nie generuje hałasu, nie wpływa też negatywnie na zdrowie ani samopoczucie ludzi i zwierząt.
Odpowiednio zaprojektowana i zamontowana instalacja fotowoltaiczna na co dzień nie wymaga praktycznie żadnej ingerencji ze strony właściciela, ponieważ jest ona bezobsługowa. Serwis instalacji ogranicza się zwykle do sporadycznego mycia modułów i przeglądu technicznego.
Z badań wynika, że inwestycja w instalację zwiększa wartość nieruchomości o ok. 4- 5%. Ponadto fotowoltaika pomaga budować pozytywny wizerunek. Moduły fotowoltaiczne na dachu są sygnałem, że ich właściciel troszczy się o środowisko. Jest to istotne szczególnie w przypadku przedsiębiorców, których klienci lub kontrahenci mogą dzielić podobne wartości. Fotowoltaika może pozytywnie wpłynąć na postrzeganie samego przedsiębiorstwa, jak i oferowanych produktów.
Ponieważ światło słoneczne jest dostępne praktycznie w każdym miejscu na kuli ziemskiej, w zasadzie wszędzie istnieje możliwość pozyskiwania prądu ze słońca. Rozwiązania technologiczne, takie jak instalacje off-grid, pozwalają tworzyć i wykorzystywać energie elektryczną nawet w miejscach niepodłączonych do sieci.
Uniwersalność fotowoltaiki polega również na tym, że może ona zostać zamontowana właściwie wszędzie. Mimo, że instalacje fotowoltaiczne najczęściej kojarzą się z dachami domów jednorodzinnych, nie oznacza to, że nie można montować ich w innych miejscach. Moduły mogą zostać zamontowane np. na dachach budynków znajdujących się na posesji, np. wszelkich pomieszczeń gospodarczych, zapewniając wartość dodaną nieużywanym powierzchniom. Oprócz tego mogą one trafić na grunt, ale zdarza się montaż także na elewacjach. Instalacje można też postawić w ramach carportu, czyli tzw. wiaty fotowoltaicznej, stanowiącej zadaszenie dla samochodów.
Od momentu pojawienia się fotowoltaiki technologia ta jest wciąż udoskonalana. Inżynierowie i naukowcy pracują nad nowymi materiałami, procesami produkcyjnymi i projektami modułów, co prowadzi do zwiększenia wydajności i obniżenia kosztów produkcji. Nowe materiały półprzewodnikowe oraz techniki produkcyjne pozwalają na uzyskanie wyższych współczynników konwersji energii słonecznej na energię elektryczną. Rozwój technologiczny przynosi także różnorodność rozwiązań. Obecnie mamy do dyspozycji różne typy komponentów fotowoltaicznych. To zwiększa elastyczność w dostosowywaniu technologii do różnych warunków i potrzeb użytkowników. Fotowoltaika stale ewoluuje w kierunku integracji z innymi technologiami, takimi jak magazyny energii, inteligentne sieci energetyczne i systemy zarządzania budynkami. Dzięki temu możliwe jest lepsze wykorzystanie energii elektrycznej wyprodukowanej przez moduły.
Fotowoltaika, czyli technologia pozyskiwania energii elektrycznej z promieniowania słonecznego, jest czystą, ekologiczną i ekonomiczną formą energii odnawialnej. Jednakże, ma także swoje wady.
Efektywność systemów fotowoltaicznych jest bezpośrednio uzależniona od warunków pogodowych i klimatycznych. W związku z tym wytwarzanie energii odbywa się tylko w ciągu dnia, zaś w pochmurne dni i zimą produkcja energii jest mniejsza. Zacienienie, opady deszczu czy nawet kurz mogą ograniczyć ilość energii słonecznej docierającej do paneli, co wpłynie na ich wydajność.
Prawidłowy montaż instalacji przy pomocy doświadczonych fachowców pozwoli uniknąć ryzyka zacienienia. Moc dobrana do zapotrzebowania i obowiązujący system rozliczeń pozwolą zaś pobierać energię, wykorzystując środki za sprzedane nadwyżki zgromadzone w depozycie. Poza tym, stały postęp technologiczny prowadzi do produkcji bardziej wydajnych paneli słonecznych, co poprawi efektywność energetyczną nawet w warunkach słabszego nasłonecznienia.
Moduły fotowoltaiczne nie pracują w nocy. Oznacza to, że nawet posiadając fotowoltaikę, prawdopodobnie zaistnieje potrzeba korzystania z prądu dostarczanego z elektrowni.
Nie oznacza to jednak wysokich opłat, ponieważ w net-billingu istnieje możliwość sprzedaży nadwyżek, z których środki można przeznaczyć właśnie na zakup energii poza godzinami działania instalacji. Innym rozwiązaniem jest alternatywa w postaci magazynu energii. Łącząc go z instalacją fotowoltaiczną, minimalizujemy potrzebę korzystania z sieci energetycznych. Energia wytworzona przez instalację, która nie zostanie zużyta na bieżąco, trafia do magazynu energii. Dzięki temu, gdy instalacja nie pracuje, możemy pobierać przechowywaną energię z magazynu zamiast kupować ją z elektrowni. Przełoży się to na maksymalizację zysków z fotowoltaiki.
Jeśli chodzi o główne wady fotowoltaiki, najczęściej wymieniane są wysokie koszty początkowe. Cena fotowoltaiki to jeden z najczęściej podnoszonych argumentów przeciw instalacjom fotowoltaicznym. Zakup modułów, inwertera czy sam montaż mogą być kosztowne, co zniechęca potencjalnych inwestorów. Chociaż ceny komponentów obniżają się, wciąż stanowią znaczący wydatek początkowy dla osób lub firm chcących zainwestować w tę technologię.
Na początku całkowity koszt instalacji może rzeczywiście wydać się wysoki. Jest to jednak opłacalna inwestycja, która zwraca się dość szybko i zaczyna generować duże oszczędności. Istnieją także sposoby na obniżenie kosztów początkowych – m.in. ulgi, dotacje i inne formy wsparcia ze strony państwa. Pozwalają zminimalizować wady, jakimi są wysokie koszty początkowe.
Wiele osób nie decyduje się na inwestycję w fotowoltaikę z powodu braku miejsca na dachu lub występowania na nim przeszkód, takich jak okna dachowe, kominy czy niestandardowa konstrukcja dachu.
Jednak wbrew takim przekonaniom, montaż instalacji można przeprowadzić zarówno na dachu domu, jak i dachach innych budynków, a nawet na gruncie. Natomiast w razie niepewności o przeszkody na dachu, warto skorzystać z pomocy doświadczonych ekspertów, którzy będą w stanie fachowo ocenić warunki dachowe oraz przygotować projekt.
Pojawiają się głosy, że fotowoltaika wcale nie jest tak ekologiczna, jak się wydaje, a jej wady to powstawanie śladu węglowego przy produkcji modułów.
Produkcja tych komponentów, jak w przypadku każdego innego produktu, wiąże się z emisją gazów cieplarnianych. Jednak emisja związana z produkcją paneli fotowoltaicznych jest kompensowana dzięki konsumpcji czystej energii z odnawialnego źródła jakim jest słońce, zamiast prądu z konwencjonalnych elektrowni na paliwa stałe. Co więcej, na rynku pojawiają się już firmy, które przy tworzeniu modułów wykorzystują energię powstałą również ze słońca.
Problemem wszystkich odnawialnych źródeł energii, w tym również fotowoltaiki, jest sezonowość. Czasem zdarza się, że kiedy produkcja energii ze słońca jest najwyższa, nie pokrywa się ona z zapotrzebowanie na energię. Natomiast magazyny energii, które pomogłyby rozwiązać ten problem, wciąż nie należą do tanich rozwiązań.
Aby korzystać z energii słonecznej ekonomicznie, najlepiej zużywać ją w momencie, kiedy produkcja ze słońca jest najwyższa, a zwykle instalacje pracują najefektywniej w południe. Nie oznacza to, że koniecznie trzeba przebywać w tych godzinach w domu – dobrym pomysłem jest zaplanowanie startu urządzeń, np. pralki czy zmywarki, właśnie na te godziny. Koszty magazynów energii stale też spadają, m.in. dzięki ciągłemu rozwojowi technologii. Co więcej, w Polsce istnieją programy dofinansowań do tych urządzeń, dzięki czemu można dodatkowo zredukować koszty.
Fotowoltaika to stosunkowo nowa technologia, zatem dotyczące jej regulacje prawne wciąż się zmieniają, co powoduje niezrozumienie wśród potencjalnych inwestorów. Instalacja modułów fotowoltaicznych często wymaga także uzyskania zezwoleń i spełnienia określonych wymagań prawnych, co może być czasochłonne i frustrujące.
Inwestując w fotowoltaikę, warto skorzystać z usług firmy, która wytłumaczy wszystkie niejasności związane z regulacjami prawnymi obowiązującymi przy tej technologii, a także będzie w stanie przeprowadzić klienta przez cały ten proces, włącznie z uzyskaniem dofinansowania. Nowelizacje ustaw dot. OZE, które mają na celu promowanie tych źródeł, wprowadzają zaś coraz wyższe progi mocy, jeśli chodzi o instalacje wymagające pozwoleń.
Zapytani o wady fotowoltaiki, niektórzy ludzie wymieniają mało estetyczny wygląd, przez co niechętnie decydują się na ich montaż.
Na szczęście wraz z rozwojem technologii powstają coraz bardziej estetyczne moduły, np. tzw. full black, które nie naruszają wizualnie krajobrazu. Innowacyjne rozwiązania architektoniczne pozwalają także na integrację paneli fotowoltaicznych np. z elewacją budynku lub wiatą samochodową.
Fotowoltaika, mimo, że posiada swoje wady, staje się coraz bardziej atrakcyjną opcją z uwagi na swoje liczne zalety. Rozwiązania technologiczne, wsparcie finansowe oraz rozwój infrastruktury pozwalają na skuteczne rozwiązywanie wad tej technologii, czyniąc ją coraz bardziej dostępną i efektywną dla szerszego grona odbiorców.
